Wystawa jest pierwszym wydarzeniem w Koźminie Wielkopolskim, które skupia się wyłącznie na historii Żydów. W szczególności na okresie XIX i XX wieku - czyli od chwili największej świetności tutejszej gminy żydowskiej, aż do zakończenia wielowiekowej obecności Żydów w Koźminie.
Tytuł wystawy ma zwrócić uwagę na równoczesną nieobecność i obecność żydowskich mieszkańców i ich spuścizny. Nieobecność - bo wojenna i powojenna rzeczywistość skutecznie wymazały ich z kart historii i z pamięci zbiorowej. Obecność - bo codziennie mijamy miejsca czy budynki związane ze społecznością żydowską, nie zdając sobie z tego sprawy.
Wystawa ukazuje losy pojedynczych osób, ale i całych rodzin. Prezentuje wątki związane ze szkolnictwem, pracą, religią, działalnością społeczną. Dużo miejsca poświęca emigracji, która z czasem stała się zjawiskiem niemal masowym wśród wielkopolskich Żydów. To także próba ukazania, jak wiele mieszkający tu Żydzi wnieśli w rozwój Koźmina Wielkopolskiego, traktując go jako swoje ukochane miejsce na Ziemi.
Wiele historii może zaskoczyć: na wystawie pojawią się wątki związane ze stomatologią, brytyjskim dworem królewskim, morderstwem w San Francisco, urzędnikiem wkraczającym na pogrzeb z bronią w ręku, hymnem o Koźminie śpiewanym przez jedną z żydowskich rodzin, a nawet z Pippi Pończoszanką. Tak wiele różnorodnych tematów łączy jedno - koźmińscy Żydzi.
Na wystawie pokazane zostaną zakupione w tym roku artefakty - karty pocztowe nadane przez koźmińskich Żydów, dokumenty firmowe, ale także kilka nigdy nie publikowanych, odnalezionych w jednym z archiwów, fotografii. Pojawią się także zdjęcia pozyskane od potomków koźmińskich Żydów.
Otwarcie wystawy poprzedziły wielomiesięczne poszukiwania informacji, dokumentów, potomków żydowskich rodzin. Przejrzane zostały tysiące stron dawnej prasy, przeprowadzone kwerendy w archiwach polskich i zagranicznych.
Autorem wystawy jest Paweł Bajerlein - Lider Dialogu, opiekun cmentarza żydowskiego w Koźminie Wlkp, odpowiedzialny za jego inwentaryzację w latach 2020-2022, koordynator lokalny wizyty “Muzeum na kółkach” w Koźminie Wlkp. w czerwcu 2023 roku. Wystawa odbywa się w ramach jego autorskiego projektu "Pozdrowienia z Koźmina".
Realizacja wydarzenia możliwa jest dzięki współpracy i życzliwości kierownictwa i pracowników Biblioteki Publicznej w Koźminie Wielkopolskim.
Projekt współfinansowany przez Forum Dialogu oraz przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego.
wernisaż: 12.10.2023, godz. 18:00
czas trwania: 12.10-10.11.2023
miejsce: Biblioteka Publiczna w Koźminie Wielkopolskim, ul. Zamkowa 2a
WSTĘP WOLNY
/wystawa czynna w godzinach otwarcia biblioteki/
Tekst i grafika: Paweł Bajerlein